De rol van de cardioloog, huisarts en patiënt en nog meer betrokkenen
Wanneer je een hartziekte krijgt, komt er veel op je af. Vragen, onzekerheden, aanpassingen in je leefstijl, een eventuele operatie en medicijngebruik. Dit moet een beetje gestroomlijnd worden, daarom is het belangrijk om de rollen van alle betrokkenen helder te krijgen. De drie belangrijkste schakels in deze zorg zijn de cardioloog, de huisarts en de patiënt. Daarnaast is er soms een verpleegkundig specialist die gespecialiseerd is in hartziekten. En voor de huisarts is er vaak ook ondersteuning in de vorm van een praktijkondersteuner.
De cardioloog
De cardioloog is de medisch specialist die zich richt op het stellen van de diagnose en het behandelen van hartziekten. De cardioloog voert specialistisch onderzoek uit, zoals een ECG, echo van het hart, inspanningstest of een hartkatheterisatie. Op basis van de diagnose stelt hij of zij een behandelplan op, dat kan bestaan uit medicatie, leefstijladviezen of soms een ingreep (zoals dotteren of een pacemaker). De cardioloog blijft betrokken zolang er specialistische zorg nodig is. Zodra de situatie stabiel is, wordt de patiënt vaak weer (gedeeltelijk) overgedragen aan de huisarts voor verdere begeleiding.
De huisarts
De huisarts speelt een centrale rol in de continuïteit van de zorg. Vaak is hij of zij het eerste aanspreekpunt bij klachten als vermoeidheid, pijn op de borst of benauwdheid. De huisarts verwijst door naar de cardioloog wanneer er een vermoeden is van een hartziekte. Na diagnose blijft de huisarts belangrijk voor:
- Het monitoren van de algehele gezondheid
- Begeleiding bij het gebruik van medicatie
- Controle van bloeddruk, cholesterol en bloedsuiker
- Begeleiding bij leefstijlveranderingen (zoals stoppen met roken, bewegen, voeding)
- Behandeling van andere aandoeningen die invloed kunnen hebben op het hart, zoals diabetes of depressie
De patiënt
De patiënt speelt zelf een actieve rol in het omgaan met een hartziekte. Het is belangrijk dat de patiënt goed begrijpt wat de aandoening inhoudt, zich houdt aan de leefstijladviezen en medicatie trouw inneemt. Ook moet de patiënt leren om signalen te herkennen en aan de bel te trekken bij vermoeden van verslechtering van de situatie. Een goed geïnformeerde en gemotiveerde patiënt draagt bij aan een betere prognose en kwaliteit van leven. Tegenwoordig heeft de patiënt ook steeds vaker inzicht in – en regie over – het eigen dossier en zorgnetwerk.
De verpleegkundig specialist
De verpleegkundig specialist (VS) is een BIG-geregistreerde zorgverlener die zowel verpleegkundige als medische taken uitvoert. De VS mag zelfstandig mag behandelen en medicatie voorschrijven binnen het eigen deskundigheidsgebied. In de cardiologische zorg is de VS vaak het vaste aanspreekpunt voor patiënten met chronische hartziekten. De verpleegkundig specialist heeft vaak meer tijd voor gesprekken dan de arts en is daardoor laagdrempelig en benaderbaar. De verpleegkundig specialist:
- Houdt spreekuren voor controle en begeleiding
- Beoordeelt klachten en past zo nodig het behandelplan aan
- Mag medicatie voorschrijven en bijstellen (binnen het eigen deskundigheidsgebied)
- Besteedt veel aandacht aan voorlichting en coaching van de patiënt
- Begeleidt bij leefstijlveranderingen, zoals stoppen met roken, meer bewegen of omgaan met vermoeidheid
- Werkt nauw samen met de cardioloog en huisarts, en overlegt als er veranderingen zijn in de gezondheidstoestand
De praktijkondersteuner (POH)
De praktijkondersteuner huisarts (POH) ondersteunt de huisarts bij de begeleiding van patiënten met chronische aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten. De POH is vaak een vaste contactpersoon voor patiënten in de huisartsenpraktijk.
De POH:
- Houdt spreekuren voor controle en begeleiding bij hart- en vaatziekten
- Controleert bloeddruk, cholesterol en glucosewaarden
- Bespreekt medicatiegebruik en bijwerkingen
- Begeleidt bij leefstijlveranderingen zoals stoppen met roken, gezonder eten en meer bewegen
- Ondersteunt bij zelfmanagement en het herkennen van alarmsignalen
- Werkt nauw samen met huisarts, cardioloog en andere zorgverleners
Door de structurele en persoonlijke benadering vormt de POH een belangrijke schakel in de langdurige zorg en preventie van hartproblemen.
Overige zorgverleners
Afhankelijk van de situatie kunnen ook de volgende professionals betrokken zijn:
De fysiotherapeut of hartrevalidatietherapeut begeleidt patiënten na een hartinfarct of ingreep bij het opbouwen van conditie en omgaan met fysieke beperkingen.
De diëtist geeft voedingsadviezen op maat, vooral bij hoge bloeddruk, hoog cholesterol, overgewicht of diabetes.
De psycholoog of psychosociaal hulpverlener helpt bij het omgaan met angst, depressie of stress die kunnen onĨtstaan na een hartaandoening.
De apotheker ondersteunt bij medicatiegebruik, controleert op interacties en geeft uitleg over bijwerkingen.
De maatschappelijk werker biedt ondersteuning bij praktische problemen die de gezondheid kunnen beïnvloeden, zoals werkdruk, financiën of mantelzorg.
Samenwerking en afstemming
Een goede samenwerking tussen al deze zorgverleners, met de patiënt als actieve partner, is essentieel voor optimale hartzorg. Voor de patiënt leidt het vaak tot een betere kwaliteit van leven.