Een hartinfarct, ook wel hartaanval genoemd, ontstaat wanneer een deel van de hartspier plotseling te weinig zuurstof krijgt. Medisch wordt het aangeduid als myocardinfarct.1 Dit gebeurt meestal doordat een kransslagader (een bloedvat dat het hart van zuurstofrijk bloed voorziet) plotseling wordt afgesloten. Zonder zuurstof kan de hartspier niet goed functioneren en begint het spierweefsel af te sterven. Hoe langer dit duurt, hoe groter de schade aan het hart.
Hoe ontstaat een hartinfarct?
In de meeste gevallen ontstaat een hartinfarct door aderverkalking (atherosclerose). Vetachtige stoffen (zoals cholesterol) hopen zich op in de wand van een kransslagader. Op een gegeven moment kan zo’n vetophoping (een plaque) openscheuren. Het lichaam reageert hierop met de vorming van een bloedstolsel. Dit stolsel kan de slagader geheel of gedeeltelijk afsluiten.
Hartinfarct bij vrouwen
Bij vrouwen kunnen er naast atherosclerose ook andere oorzaken meespelen, zoals:
-
Vernauwingen in kleinere bloedvaten (microvasculaire dysfunctie)
-
Spasmen van de kransslagaders (plotselinge vernauwing)
-
Spontane scheuring van een kransslagader (SCAD – vooral bij jongere vrouwen)
Deze factoren kunnen overigens ook bij mannen voorkomen, maar ze komen veel vaker bij vrouwen voor.
Symptomen van een hartinfarct
De klachten kunnen verschillen per persoon, maar veelvoorkomende symptomen zijn:
-
Drukkende of beklemmende pijn op de borst, soms uitstralend naar arm, schouder, kaak of rug
-
Kortademigheid
-
Misselijkheid of braken
-
Hevig zweten
Symptomen bij vrouwen
Bij vrouwen zijn de klachten vaak anders, subtieler of minder herkenbaar. Dat kan ertoe leiden dat vrouwen (en zelfs zorgverleners) niet meteen denken aan het hart. Klachten bij vrouwen kunnen zijn:
-
Drukkend of beklemmend gevoel op de borst (maar niet altijd op de voorgrond)
-
Extreme vermoeidheid zonder duidelijke oorzaak
-
Kortademigheid
-
Misselijkheid of braken
-
Pijn in de bovenbuik, rug, kaak of tussen de schouderbladen
-
Duizeligheid of licht gevoel in het hoofd
-
Een onverklaarbaar gevoel van angst of onrust
Stil hartinfarct
Een stil hartinfarct – ook wel een stil myocardinfarct genoemd – is een hartaanval die optreedt zonder de typische, duidelijke symptomen zoals hevige pijn op de borst, kortademigheid of zweten. Omdat de symptomen niet als ernstig worden herkend, wordt een stil hartinfarct vaak pas achteraf ontdekt, bijvoorbeeld via een hartfilmpje (ECG), MRI of bloedonderzoek. Dit maakt het extra gevaarlijk: de schade aan de hartspier kan aanzienlijk zijn, terwijl de persoon zelf niet doorheeft dat er iets mis is. Stille hartinfarcten komen vaker voor bij mensen met diabetes, ouderen en vrouwen, en kunnen het risico op hartfalen en overlijden aanzienlijk verhogen
Iedere minuut telt
Bij een hartinfarct telt iedere minuut. Hoe sneller de doorbloeding wordt hersteld – bijvoorbeeld met medicijnen of via een dotterbehandeling – hoe kleiner de schade aan de hartspier. Een hartinfarct kan levensbedreigend zijn, vooral als het leidt tot hartritmestoornissen of hartfalen. Door snel ingrijpen vergroot je ook de kans op volledig herstel. Vrouwen zijn hierbij in het nadeel, omdat ze vaak later dan mannen op de eerste hulp komen (o.a. omdat hun symptomen minder gauw herkend worden als hartklachten).
Risicofactoren voor een hartinfarct
Hieronder staan de belangrijkste risicofactoren voor een hartinfarct. Bij sommige risicofactoren zijn er duidelijke man/vrouw-verschillen.
-
Leeftijd: Het risico stijgt met de jaren. Mannen krijgen gemiddeld eerder een hartinfarct dan vrouwen.
-
Geslacht: Mannen hebben vóór de menopauze een hoger risico. Vrouwen zijn tot die tijd deels beschermd door het hormoon oestrogeen.
-
Erfelijkheid: Hart- en vaatziekten in de familie verhogen het risico bij beide geslachten.
-
Roken is zeer schadelijk voor hart en bloedvaten. Bij vrouwen is het effect van roken vaak sterker dan bij mannen.
-
Hoge bloeddruk verhoogt de belasting van het hart. Dit komt bij vrouwen vaker voor na de menopauze.
-
Hoog cholesterol bevordert aderverkalking. Vrouwen hebben na de overgang vaker een ongunstig cholesterolprofiel.
-
Diabetes: Vrouwen met diabetes lopen een groter risico op een hartinfarct dan mannen met diabetes.
-
Overgewicht en obesitas: Vooral buikvet verhoogt het risico. Vrouwen met obesitas hebben tot drie keer meer kans op een infarct.
-
Stress en depressie: Mentale belasting heeft een grotere impact op het hart bij vrouwen dan bij mannen.
Behandeling en herstel
De behandeling bestaat vaak uit:
-
Medicijnen om het bloedstolsel op te lossen of te voorkomen.
-
Een dotterbehandeling (percutane coronaire interventie) waarbij de afgesloten kransslagader wordt geopend.
-
Soms wordt een bypassoperatie uitgevoerd.
Na het infarct krijgt de patiënt vaak een cocktail van medicijnen die ook wel The Golden Five genoemd wordt. Deze bestaat uit: twee bloedplaatjesremmers (bloedverdunners), een bètablokker, een bloeddrukverlager (ACE-remmer) en een cholesterolverlager (statine).
Daarnaast krijgt de patiënt vaak hartrevalidatie. Dit bestaat vaak uit een combinatie van fysieke training, leefstijlverandering en psychologische begeleiding.
Tot slot
👉 Bij een hartinfarct telt iedere minuut. Vroege behandeling kan veel schade voorkomen. Zorg daarom dat je bekend bent met de symptomen en risicofactoren.
👉 Bij twijfel: bel 112!
Tekst: Annemiek Hutten / Het Vrouwenhart Spreekt
Uitgelichte afbeelding: Freepik
Deze tekst is bedoeld om een korte en leesbare uitleg te geven over het hartinfarct, en is nadrukkelijk níet als medisch advies bedoeld. Neem voor vragen over uw individuele situatie altijd contact op met uw behandelend arts.
Alle artikelen op deze website zijn eigendom van Het Vrouwenhart Spreekt. We stellen het op prijs als u deze zoveel mogelijk deelt, zodat de verhalen en ervaringen van de vrouwenhartpatiënten gehoord worden. Graag wel vanuit deze pagina, zodat de bron duidelijk is. Wilt u (delen van) deze tekst kopiëren om ergens anders te plaatsen? Neem dan s.v.p. contact op via het contactformulier op deze website.