Niet elk hartinfarct is hetzelfde
Een hartinfarct (hartaanval) ontstaat wanneer een deel van de hartspier te weinig zuurstof krijgt. Dat gebeurt doordat een kransslagader (de bloedvaten die het hart van zuurstof voorzien) plotseling wordt afgesloten of verkrampt. Er zijn verschillende soorten hartinfarcten, met elk een eigen oorzaak en betekenis.
Is het belangrijk om te weten wat voor soort hartinfarct het is?
Dat is zeker belangrijk. Het type hartinfarct bepaalt hoe snel er ingegrepen moet worden, en op welke manier. Bij sommige hartinfarcten moet er snel ingegrepen worden, terwijl er bij andere vormen meer ruimte is voor diagnostiek en afstemming.
Wat is ST-elevatie?
Eerst wat uitleg van termen. Op een ECG (hartfilmpje) zie je de elektrische activiteit van het hart. Deze is opgedeeld in verschillende segmenten.1 Bij een ST-elevatie komt het ST-segment omhoog. Dit segment hoort normaal gesproken vlak te zijn. Deze ST-elevatie wijst erop dat er ernstige schade aan het hart is.
Klassiek hartinfarct (STEMI)
Bij een ST-elevatie myocardinfarct (STEMI) is er sprake van een volledige afsluiting van een kransslagader. Daardoor krijgt een deel van de hartspier helemaal geen zuurstof meer. Op het ECG is dit zichtbaar als een ST-elevatie, dus een verhoging van het ST-segment. Dit type hartinfarct wordt ook wel het klassiek hartinfarct genoemd. Bij een STEMI moet snel ingegrepen worden, bijvoorbeeld door te dotteren.
Niet-ST-elevatie hartinfarct (NSTEMI)
Bij een NSTEMI is de kransslagader niet volledig afgesloten, maar de doorbloeding is wel ernstig verstoord. Op het ECG zijn geen duidelijke afwijkingen te zien, maar in het bloed worden verhoogde waarden van het hartenzym troponine gevonden. De oorzaak van dit hartinfarct is meestal een gedeeltelijke verstopping door aderverkalking of een klein stolsel. Dit hartinfarct wordt meestal behandeld met medicijnen, in combinatie met onderzoek en/of een dotterprocedure.
Spasme-gerelateerd infarct (Prinzmetal-infarct)
Een spasme-gerelateerd (Prinzmetal) infarct ontstaat wanneer een kransslagader plotseling verkrampt (spasme). De bloedtoevoer stokt tijdelijk, waardoor zuurstoftekort optreedt. Er is dan geen sprake van een stolsel, maar van een functioneel probleem in de vaatwand. Dit type komt vaker voor bij vrouwen, ook zonder ernstige aderverkalking. De behandeling richt zich op het voorkomen van spasmen, bijvoorbeeld met calciumantagonisten.
Is een spasme-gerelateerd infarct STEMI of NSTEMI?
Dit hangt af van de mate waarin de bloedtoevoer afgesloten is. Als de afsluiting volledig is en het zuurstoftekort ernstig, zie je op het ECG vaak een ST-elevatie. Dan lijkt het op een STEMI. Als de spasme gedeeltelijk is of snel weer oplost, kan het ECG normaal zijn of alleen kleine veranderingen laten zien. Dan past het meer bij een NSTEMI of soms zelfs bij instabiele angina pectoris (zonder blijvende schade).
MINOCA: een hartinfarct zonder verstopte kransslagader
De term MINOCA staat voor Myocardial Infarction with Non-Obstructive Coronary Arteries. Dat betekent: een hartinfarct, maar zonder een duidelijke blokkade in de grote kransslagaders. Mogelijke oorzaken van een MINOCA zijn:
- Spasmen of microvasculaire dysfunctie (problemen in de allerkleinste bloedvaten)
- Scheurtjes in de vaatwand
- Ontstekingsreacties in het hartweefsel
Een MINOCA komt vaker voor bij vrouwen en vraagt om een zorgvuldige diagnose door een cardioloog die ervaring heeft met vrouwspecifieke hartziekten.
Is een MINOCA-infarct STEMI of NSTEMI?
Bij MINOCA is de kransslagader niet afgesloten, maar de hartspier wél beschadigd. De onderliggende oorzaken kunnen verschillen: spasme, microvasculaire dysfunctie, scheurtje in de vaatwand, ontsteking, enzovoort.
- Als het ECG bij de eerste beoordeling ST-elevaties laat zien, heet het een STEMI-type MINOCA.
- Als het ECG geen ST-elevaties laat zien, is het een NSTEMI-type MINOCA.
Takotsubo-cardiomyopathie: het ‘gebrokenhartsyndroom’
Takotsubo-cardiomyopathie lijkt op een hartinfarct, maar de oorzaak is anders.
De aandoening ontstaat vaak na hevige emotionele stress, zoals verlies, angst of schrik. De hartspier (vooral de linkerhartkamer) trekt tijdelijk niet goed samen. Er is geen afsluiting van een kransslagader, maar de klachten – pijn op de borst en benauwdheid – zijn hetzelfde. Takotsubo komt vooral voor bij vrouwen na de overgang en herstelt meestal volledig, maar het vraagt wel opname in het ziekenhuis.
In het overzicht hieronder staan de verschillende soorten hartinfarcten kort samengevat.
| Type infarct | Kenmerk | Behandeling |
| STEMI | ST-elevatie op ECG, volledige afsluiting van een kransslagader | Spoed-dottering (PCI), soms trombolyse |
| NSTEMI | Geen ST-elevatie, gedeeltelijke afsluiting | Medicatie, aanvullende diagnostiek, soms PCI |
| Prinzmetal-infarct | Spasme van een kransslagader, vaak ’s nachts of in rust | Medicatie tegen spasmen (calciumantagonisten, nitraten) |
| MINOCA | Infarct zonder obstructie in de kransslagaders (vaak bij vrouwen) | Afhankelijk van onderliggende oorzaak: vaatspasme, dissectie, microvasculaire dysfunctie |
| Tako Tsubo | Stress-geïnduceerde cardiomyopathie | Ondersteunende medicatie, herstel meestal spontaan |
Tot slot
Het type hartinfarct bepaalt niet alleen de ernst, maar ook de snelheid en aard van de behandeling. Bij een STEMI telt iedere minuut, terwijl er bij een NSTEMI meer ruimte voor diagnostiek en afstemming. En een Prinzmetal-infarct, veroorzaakt door een spasme, vraagt weer om een heel andere aanpak. Door te weten welk infarct je hebt (of hebt gehad), begrijp je beter wat er met je lichaam gebeurt, waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt, en hoe je zelf kunt bijdragen aan je herstel.
Tekst: Annemiek Hutten / Het Vrouwenhart Spreekt
Afbeelding: Freepik
Deze tekst is bedoeld om een korte en leesbare uitleg te geven over verschillende soorten hartinfarcten, en is nadrukkelijk níet als medisch advies bedoeld. Neem voor vragen over uw individuele situatie altijd contact op met uw behandelend arts.
Alle artikelen op deze website zijn eigendom van Het Vrouwenhart Spreekt. We stellen het op prijs als u deze zoveel mogelijk deelt, zodat de verhalen en ervaringen van de vrouwenhartpatiënten gehoord worden. Graag wel vanuit deze pagina, zodat de bron duidelijk is. Wilt u (delen van) deze tekst kopiëren om ergens anders te plaatsen? Neem dan s.v.p. contact op via het contactformulier op deze website.