Bij een hartinfarct denken mensen vaak aan het klassieke beeld van de man die naar zijn borst grijpt en neervalt. Zeg maar het ‘film’ hartinfarct. En van wat er vervolgens in het ziekenhuis gebeurt, bestaat er een al even stereotype beeld. De man wordt met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Er wordt een hartkatheterisatie gedaan, waarbij wordt ontdekt dat er een vernauwing in een kransslagader zit. Er wordt gedotterd of een stent geplaatst. De patiënt krijgt wat leefstijladviezen mee en kan gaan herstellen.
Het zou mooi zijn als alle hartinfarcten zo voorspelbaar zouden zijn. Maar helaas is dat niet altijd zo. Er zijn ook hartinfarcten die minder herkenbaar zijn, bijvoorbeeld omdat er géén duidelijke verstopping in de kransslagaders wordt gevonden. Dit type hartinfarct wordt MINOCA genoemd en treft vooral vrouwen. Met soms desastreuze gevolgen; de vrouw wordt naar huis gestuurd met de boodschap dat ze geen hartinfarct heeft. Maar dat heeft ze dus wel.
Wat is MINOCA?
MINOCA staat voor Myocardial Infarction with Non-Obstructive Coronary Arteries; een hartinfarct waarbij géén duidelijke verstopping in de kransslagaders wordt gevonden. Dit lijkt tegenstrijdig: hoe kun je een hartinfarct krijgen als de bloedvaten open zijn? Toch komt dit voor bij ongeveer 5 tot 10% van alle patiënten met een hartinfarct, en opvallend vaak zijn dit vrouwen.
Hoe ontstaat een MINOCA?
Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van MINOCA. Het gaat vaak om problemen die niet zichtbaar zijn op de standaard hartkatheterisatie. Bijvoorbeeld:
- Vasospasme: een tijdelijke, plotselinge samentrekking van een kransslagader waardoor de bloedtoevoer naar het hart vermindert.
- Microvasculaire dysfunctie: stoornissen in de allerkleinste bloedvaten van het hart, die niet te zien zijn op angiogrammen maar wél klachten kunnen veroorzaken.
- Plaque erosie of ruptuur zonder ernstige vernauwing: soms is er wél een plaque, maar niet groot genoeg om een obstructie te veroorzaken.
- Spontane dissectie van een kransslagader (SCAD): een spontane scheur in de vaatwand, die vooral voorkomt bij vrouwen, ook jonge vrouwen zonder risicofactoren.
- Embolie of stolsel vanuit een andere plek in het lichaam, dat tijdelijk de bloedtoevoer belemmert.
Symptomen van MINOCA
De symptomen van MINOCA zijn vaak identiek aan die van een ‘klassiek’ hartinfarct. En hierbij is het ook van belang om je te realiseren dat de symptomen van vrouwen vaak anders zijn dan die van mannen.
- Pijn op de borst, vaak drukkend of beklemmend
- Uitstraling naar arm, kaak of rug
- Kortademigheid
- Misselijkheid, zweten, of duizeligheid
Misdiagnoses en onterecht naar huis sturen
Omdat er bij de hartkatheterisatie geen vernauwing wordt gezien, wordt het risico op onderschatting of verkeerde diagnose groter. Er wordt gezocht naar een andere oorzaak voor de klachten, en soms krijgen vrouwen te horen dat het ‘tussen de oren’ zit. Daardoor worden vrouwen zelfs naar huis gestuurd, terwijl ze op dat moment een hartinfarct doormaken. Met vaak ernstige – en onherstelbare – schade aan het hart tot gevolg.
MINOCA is géén onschuldige variant van een hartinfarct
MINOCA is géén ‘minder ernstige’ variant van het ‘klassieke’ hartinfarct. Het kan blijvende schade aan het hart veroorzaken. Bovendien is er het risico op herhaling.
Helaas is er nog veel onduidelijk over wat de beste behandeling voor MINOCA is. Vooral omdat het een verzamelnaam is voor verschillende onderliggende oorzaken, die ieder een andere aanpak vereisen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat vrouwen met MINOCA minder vaak standaard medicatie krijgen voorgeschreven na een infarct, zoals bloedverdunners of bètablokkers, wat mogelijk bijdraagt aan slechtere uitkomsten.
Onderzoek en diagnose bij MINOCA
Om de oorzaak van MINOCA te achterhalen, zijn vaak extra onderzoeken nodig, zoals een MRI van het hart (om littekens of ontsteking op te sporen), intravascular imaging (IVUS of OCT) tijdens de hartkatheterisatie of bijvoorbeeld een functietest voor spasmen of microvasculaire dysfunctie. Het is dus cruciaal dat zorgverleners verder kijken dan alleen de grote vaten.
Wat kun je doen als je vermoedt dat je MINOCA hebt?
👉 Neem je klachten serieus, ook als je geen ‘typische’ risicofactoren hebt. Vaak krijgen vrouwen te horen dat hun klachten ‘atypisch’ zijn. Maar als je al die klachten van vrouwen bij elkaar neemt, dan blijken ze helemaal niet zo atypisch.
👉 Heb je het gevoel dat je klachten niet serieus worden genomen? Dan kun je altijd om een second opinion vragen.
👉 Zoek een cardioloog met ervaring in vrouwspecifieke hartziekten of microvasculaire problematiek.
👉 Blijf medicatie en leefstijlmaatregelen volgen zoals bij elk hartinfarct.
Tot slot
MINOCA vraagt om een andere blik op het hartinfarct – eentje die verder kijkt dan alleen de grote vaten. Vooral bij vrouwen, bij wie hart- en vaatziekten zich vaker op een atypische manier uiten, is kennis over MINOCA van levensbelang. Onderzoek naar deze aandoening groeit, maar ook bewustwording is cruciaal. Want ook zonder verstopping kan je hart wél in gevaar zijn.
Luistertip: podcast over MINOCA
In deze podcast vertellen Peter Damman en Robin Nijveld (beiden cardioloog bij het Radboudumc) over wat MINOCA is, en wat goede beeldvorming hierbij voor patiënten kan betekenen.
Tekst: Annemiek Hutten / Het Vrouwenhart Spreekt
Uitgelichte afbeelding: Freepik
Deze tekst is bedoeld om een korte en leesbare uitleg te geven over MINOCA, en is nadrukkelijk níet als medisch advies bedoeld. Neem voor vragen over uw individuele situatie altijd contact op met uw behandelend arts.
Alle artikelen op deze website zijn eigendom van Het Vrouwenhart Spreekt. We stellen het op prijs als u deze zoveel mogelijk deelt, zodat de verhalen en ervaringen van de vrouwenhartpatiënten gehoord worden. Graag wel vanuit deze pagina, zodat de bron duidelijk is. Wilt u (delen van) deze tekst kopiëren om ergens anders te plaatsen? Neem dan s.v.p. contact op via het contactformulier op deze website.