Angina pectoris betekent letterlijk ‘borstpijn’. Het is geen ziekte op zich, maar een symptoom dat optreedt wanneer de hartspier tijdelijk te weinig zuurstof krijgt. Angina pectoris ontstaat wanneer de hartspier meer zuurstof nodig heeft dan het bloed kan leveren. Dit kan gebeuren bij inspanning, stress of plotselinge vaatkrampen. Het belangrijkste kenmerk is pijn of druk op de borst, die kan uitstralen naar de arm, hals, kaak of rug. Andere klachten zijn: kortademigheid, zweten, duizeligheid of hartkloppingen.
Verschillende vormen van angina pectoris
Angina pectoris is geen éénvormige aandoening; de klachten kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, en kunnen zich ook op verschillende manieren uiten. In onderstaande tabel zie je de belangrijkste vormen, hun oorzaak en kenmerken, zodat duidelijk wordt hoe ze zich van elkaar onderscheiden.
| Vorm | Oorzaak | Kenmerkend | Voorbeelden |
| Stabiele angina | Vernauwing van kransslagaders door aderverkalking | Pijn treedt vooral bij inspanning op en verdwijnt in rust | Klassieke inspanningsangina |
| Instabiele angina | Acuut verergerende vernauwing of stolselvorming | Pijn kan ook in rust optreden, ernstiger en onvoorspelbaar | Risico op hartinfarct |
| Vasospastische angina / Prinzmetal | Tijdelijke spasmen van een kransslagader | Pijn vaak in rust of ’s nachts; kransslagaders kunnen normaal lijken | Prinzmetal-angina |
| Microvasculaire angina | Problemen in de kleinste bloedvaten (microcirculatie) | Pijn vaak bij inspanning, kransslagaders lijken normaal | Vooral bij vrouwen frequent |
Oorzaken en risicofactoren
Angina pectoris kan verschillende oorzaken hebben.
Atherosclerose (slagaderverkalking)
Bij atherosclerose hopen vetafzettingen en ontstekingscellen zich op in de wanden van de kransslagaders. Dit kan leiden tot een vernauwing van de bloedvaten, waardoor de bloedtoevoer naar het hart beperkt wordt, vooral bij inspanning. Dit is de meest voorkomende oorzaak van stabiele en instabiele angina.
Coronaire vaatdysfunctie
Soms functioneren de bloedvaten zelf niet goed, ook als er geen duidelijke vernauwing is. Dit kan zich uiten in vasospastische angina (Prinzmetal) of microvasculaire angina. In beide gevallen kan de hartspier tijdelijk te weinig zuurstof krijgen, wat pijn op de borst veroorzaakt.
Andere triggers
Daarnaast kunnen bepaalde omstandigheden of factoren een aanval van angina uitlokken, zelfs als de vaten verder normaal functioneren:
- Extreme lichamelijke inspanning
- Koude of plotselinge temperatuursveranderingen
- Stress of hevige emoties
- Roken of nicotinegebruik
- Sommige medicijnen of drugs, zoals triptanen bij migraine of cocaïne
Symptomen van angina pectoris
- Drukkende, benauwende pijn op de borst
- Uitstraling naar arm, hals, kaak of rug
- Kortademigheid
- Hartkloppingen
- Extreme vermoeidheid
- Misselijkheid of duizeligheid
- Zweten
- Bij vasospastische angina vaak in rust of ’s nachts
Behandeling van angina pectoris
De behandeling hangt af van de vorm van angina pectoris. Meestal bestaat de behandeling uit een combinatie van medicatie, leefstijlaanpassingen en eventueel invasieve opties.
- Medicijnen
- Nitraten → verlichten acute pijn
- Calciumantagonisten → voorkomen vaatspasmen
- Bloedverdunners, statines, ACE-remmers of bètablokkers → afhankelijk van onderliggende oorzaak
- Leefstijlaanpassingen
- Stoppen met roken
- Gezond dieet en lichaamsbeweging
- Stressmanagement
- Invasive opties
- Dotterbehandeling of stent bij ernstige vernauwingen
Angina pectoris bij vrouwen
- Vrouwen hebben vaker microvasculaire of vasospastische angina, waarbij kransslagaders normaal lijken bij onderzoek.
- Klachten kunnen subtieler zijn: vermoeidheid, kortademigheid, duizeligheid of buikpijn.
- Bewustwording bij arts en patiënt is essentieel om onderdiagnose te voorkomen.
Valt angina pectoris altijd onder coronaire vaatdysfunctie of INOCA?
Niet altijd. Angina pectoris is een verzamelnaam voor pijn op de borst die ontstaat door een tijdelijk zuurstoftekort in het hart. Bij sommige vormen van angina pectoris komt dit door vernauwingen in de grotere kransslagaders, maar bij andere vormen niet.
Eerst even wat uitleg.1 Bij coronaire vaatdysfunctie werken de bloedvaten van het hart niet goed: ze kunnen zich niet goed verwijden of ontspannen, of de kleine bloedvaten (microcirculatie) functioneren niet optimaal. Dit kan leiden tot zuurstoftekort zonder dat er een duidelijke vernauwing zichtbaar is. Wanneer iemand wél klachten en tekenen van zuurstoftekort heeft, maar géén obstructies in de grote kransslagaders, wordt gesproken van INOCA (Ischemia with Non-Obstructive Coronary Arteries). Coronaire vaatdysfunctie is één van de belangrijkste oorzaken van INOCA.
De vormen microvasculaire angina en vasospastische angina (Prinzmetal) vallen hieronder. De andere vormen van angina pectoris, zoals stabiele en instabiele angina, worden meestal veroorzaakt door vernauwingen in de grotere kransslagaders en vallen dus niet onder coronaire vaatdysfunctie of INOCA.
💡 Wat kun je zelf doen bij angina pectoris?
- Herken je symptomen
Let op pijn, druk of beklemming op de borst, eventueel met uitstralende pijn naar arm, kaak, hals of rug. - Stop met roken
Roken verhoogt het risico op hartproblemen en angina-aanvallen aanzienlijk. - Beweeg regelmatig
Regelmatige lichaamsbeweging is goed voor het hart en de vaten. Overleg met je arts welke inspanning passend is. - Let op voeding en gewicht
Gezonde voeding helpt het risico op slagaderverkalking te verlagen. - Beperk stress en leer ontspanningstechnieken
Stress en spanning kunnen hartklachten verergeren. - Neem medicatie trouw in
Medicatie zoals nitraten, calciumantagonisten of andere voorgeschreven middelen helpen aanvallen te voorkomen of te verlichten. - Vermijd bekende triggers
Koude, zware inspanning of bepaalde medicijnen/inspanningen kunnen aanvallen uitlokken. - Ga regelmatig naar controle
Met controles kan de arts veranderingen in je gezondheid opsporen en jouw situatie en risico’s minimaliseren.
Tekst: Annemiek Hutten / Het Vrouwenhart Spreekt
Afbeelding: Freepik
Deze tekst is bedoeld om een korte en leesbare uitleg te geven over angina pectoris, en is nadrukkelijk níet als medisch advies bedoeld. Neem voor vragen over uw individuele situatie altijd contact op met uw behandelend arts.
Alle artikelen op deze website zijn eigendom van Het Vrouwenhart Spreekt. We stellen het op prijs als u deze zoveel mogelijk deelt, zodat de verhalen en ervaringen van de vrouwenhartpatiënten gehoord worden. Graag wel vanuit deze pagina, zodat de bron duidelijk is. Wilt u (delen van) deze tekst kopiëren om ergens anders te plaatsen? Neem dan s.v.p. contact op via het contactformulier op deze website.